کامل الزیارات (کتاب)كتاب كامل الزيارات تألیف شيخ ابو القاسم، جعفر بن محمد بن جعفر بن موسى بن مسرور ابن قولویه قمى( متوفاى ۳۶۷ هجرى) مجموعه رواياتى از ائمه علیهم السلام دربارۀ شيوۀ زيارت حضرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و ديگر امامان و امامزادگان عليهم السلام و ثواب و فضل آن مى‌باشد. ۱ - درباره مؤلفشيخ ابو القاسم، جعفر بن محمد بن جعفر بن موسى بن مسرور بن قولويه قمى، از برجسته‌ترين چهره‌هاى راويان شيعه در قرن چهارم هجرى است. وى يكى از بهترين شاگردان محمد بن یعقوب کلینی و از برجسته‌ترين مشايخ شيخ مفيد به شمار مى‌آيد. جعفر در شهر قم، شهر شيفتگان خاندان رسالت و در خانواده‌اى اهل علم و تقوا چشم به دنيا گشود. او از همان كودكى مهر به محمد و آل محمد را از خانوادۀ خود آموخت و به فراگيرى علم و دانش در محضر درس پدر و برادرش كه از راويان بزرگ شيعه به شمار مى‌آمدند مشغول گشت. او در محضر بسيارى از بزرگان شيعه شاگردى كرد تا خود نيز يكى از چهره‌هاى درخشان علم و فقاهت گرديد. جعفر بن محمد بن قولويه از بارزترين چهره‌هاى علمى دوران خود بوده و روايات او در طول هزار سال پيوسته در مجموعه‌هاى روايى بزرگ شيعه نقل شده و به آن استناد مى‌شود. علما و فقهاى شيعه براى او احترام خاصى قائلند و توثيق بسيارى از روات شيعه به دليل روايت او از آنها است. شیخ مفید از درياى علم او بهره‌هاى فراوان برده و او را بسيار ستوده است. ۲ - نام‌هاى كتاب نجاشى از اين كتاب به« الزیارات » تعبير مى‌كند و شيخ در كتاب فهرست از آن تعبير به« جامع الزيارات» كرده است. مشهورترين نام آن« كامل الزيارة» مى‌باشد اگر چه به آن« كامل الزيارات» و« كتاب المزار» نيز گفته‌اند و در چاپ كتاب هم نام« كامل الزيارات» براى آن انتخاب شده است. ۳ - موضوع كتاب كامل الزيارات مجموعه رواياتى از ائمه علیهم السلام دربارۀ شيوۀ زيارت حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم و ديگر امامان و امامزادگان عليهم السلام و ثواب و فضل آن مى‌باشد. ۴ - ويژگى كتاب از ويژگى‌هاى مهم اين كتاب توثيق عام روات آن است يعنى ابن قولويه در آغاز كتاب تمام روات آنرا توثيق كرده و اين كمكى بزرگ براى توثيق بسيارى از روات شيعه است كه نامى از آنها در كتاب‌هاى رجالى نيامده يا توثیق نشده‌اند. ۵ - انگيزه نگارش راويان بزرگ شيعه در قرن‌هاى اوليه اسلام با همت و تلاش والاى خود سعى در زنده نگه داشتن ياد و سخنان ائمه معصومين عليهم السلام داشتند و در اين راه از هيچ كوششى فروگزار نكردند. آنان تمام عمر خود را صرف شنيدن و نقل و نوشتن روايات آن امامان بزرگوار كرده‌اند. مؤلف اين كتاب نيز يكى از چهره‌هاى درخشان روات شيعه است. وى انگيزه نگارش كتاب كامل الزيارات را اين گونه بيان مى‌فرمايد: « من اين كتاب را براى تقرب به درگاه الهى و پیامبر و علی و فاطمه و ائمه صلوات الله عليهم اجمعين و نشر زیارت آن بزرگواران در ميان برادران مؤمنم نگاشتم.» ۶ - ارزش كتاب كتاب كامل الزيارات گنجينه‌اى ارزشمند دربارۀ شيوۀ زيارت خاندان عصمت و طهارت مى‌باشد كه از ائمه معصومين عليهم السلام به ما رسيده است. اين كتاب از مهم‌ترين منابع روايى ما در اين زمينه و يكى از معتبرترين مراجع كتب دعا و زيارات متأخرين مانند« مفاتیح الجنان » شيخ عباس قمى مى‌باشد. ۷ - اعتبار كتاب اين كتاب از معتبرترين كتاب‌هاى روايى شيعه است كه در طول هزار سال كه از زمان نگارش آن مى‌گذرد پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه واقع شده و روايات آن در منابع مهم روايى شیعه نقل شده و به آنها استناد شده است. ۸ - كلام علامه مجلسى علامه مجلسی دربارۀ اين كتاب مى‌فرمايد:« كتاب كامل الزيارات از اصول معروف و مشهور ميان فقهاى شيعه مى‌باشد». ۹ - تعداد احاديث كتاب كامل الزيارات شامل ۷۵۵ حديث است كه در ۱۰۸ باب آمده‌اند. ۱۰ - عناوين اين كتاب داراى موضوعاتى است مانند: ۱- ثواب زيارت حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم. ۲- آگاهى فرشتگان از شهادت امام حسین علیه السلام . ۳- چگونگى نماز در حرم امام حسين عليه السلام. ۴- شيوه زيارت حرم امام موسی کاظم و امام جواد علیهما السلام . ۵- شيوه زيارت ائمه عليهم السلام. و مباحث ارزشمند ديگر. عناوین کتاب به این صورت است: ۱۰۸أبواب في فضل زيارات النبي صلى الله عليه و آله و أهل بيته عليهم السلام و فضل زيارة حمزة و عبد العظيم و... و فضل الصلاة في مسجد الكوفة و مسجد سهلة و فضل الفرات - إخبار الله بقتل الإمام الحسين عليه السلام و علم الأنبياء عليهم السلام به - بكاء جميع ما خلق الله على الحسين عليه السلام - فضل تربة الحسين عليه السلام. ۱۱ - نسخه‌هاى خطى ۱- نسخه‌اى در كتابخانه کاشف الغطا در نجف اشرف. ۲- نسخه‌اى در كتابخانه آيت الله خوانسارى. ۳- نسخه‌اى در كتابخانه سید حسن صدر ، صاحب كتاب تأسيس الشيعه. ۱۲ - پانویس۱۳ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |